Vrijdag 25 oktober 2024
 |
| Op het marktplein van Bramsche |
Stichting Hannekemaaierspad
De Stichting Hannekemaaierspad is opgericht om cultuurhistorisch waardevolle wandelpaden te behouden. Om haar doel te bereiken, houdt deze stichting zich sinds 1999 bezig met het ontwikkelen van een wandelpadennetwerk van meerdaagse trektochten, die zijn gebaseerd op de historische reisroutes van de zogenoemde Hannekemaaiers, de trekkende seizoen-arbeiders die al vanaf circa 1600-1650 vanuit Duitsland in Nederland kwamen werken.
Deze stichting vindt het belangrijk dat de bovengenoemde cultuurhistorische paden blijven bestaan, want anders zouden die meestal onverharde paden in rap tempo dreigen te verdwijnen. De stichting beijvert zich er derhalve voor om deze oude wandelpaden op te sporen, teneinde die cultuurhistorische wandelpaden op te nemen in wandelroutegidsen. Zo neemt de bekendheid ervan toe, en worden deze oude paden weer en meer belopen.
Hannekemaaierspaden tussen Duitsland en Noord-Nederland
De stichting Hannekemaaierspad wil meerdere routes van Hannekemaaierspaden uitwerken. Daarbij wordt aangesloten op een oorspronkelijk trekroute van Bourtange via Bakkeveen naar Lemmer, en daar omheen komen uitbreidingen door het noorden van Nederland, vice versa tussen Duitsland en Nederland.
Een deel van de voormalige hannekemaaiers (1600-1900) ging vanuit Duitsland richting westen eerst aan de slag als veenarbeider in Nederlandse turfwinningsprojecten, voordat men verder trok naar de meer seizoensgebonden maaigebieden op de weidegronden in Fryslân.
Na de Nederlandse landbouwcrisis rond 1880 kwam er ook een omgekeerde stroom van trekarbeiders op gang.
De routes van het Hannekemaaierspad zijn beschreven in enkele handzame wandelgidsen, die zijn voorzien van wandelkaarten met bijbehorende routebeschrijvingen. Verder zijn de gidsen voorzien van achtergrondinformatie over met name de geschiedenis, cultuur en natuur.
Deze routes zijn overigens niet bewegwijzerd, en ze maken ook geen gebruik van het wandelknooppuntennetwerk.
Hannekemaaierspad Rahden - Fürstenau
Eén van de wandelgidsen van het Hannekemaaierspad beschrijft de 100,3 kilometer lange trektocht van het Duitse Rahden naar het Duitse Fürstenau, beginnend bij de Museumhof in Rahden en eindigend bij het Slot in Fürstenau.
Hannekemaaiers liepen over oude wegen, waarvan sommige delen nog uit de Romeinse of Keltische tijd. De Romeinse hoofdwegen werden ook wel Hellwegen genoemd. Veel van die oude wegen verbonden de Hanzesteden.
Deze wandelgids is de oostelijke voorloper van de wandelgids van het Hannekemaaierspad van het Duitse Fürstenau via het Duitse Lingen naar het Nederlandse Hardenberg, ook wel de oude Hollanderweg genoemd.
Durkje en ik hebben gebruik gemaakt van de eerste druk van deze wandelgids, die is uitgegeven in het jaar 2018.
Westfalen over Hunte en Hase
Deze wandelgids beschrijft in 16 etappes een route die begint in Noordrijn-Westfalen, en in de westelijke richting gaat van de Duits-Nederlandse grens, via Wehdem, Dielingen, (knooppunt) Hunteburg, (knooppunt) Bramsche, (knooppunt) Merzen en Schwagstorf naar de voormalige Hanzestad Fürstenau.
Uit deze regio van Westfalen kwam aanvankelijk het grootste deel van de Duitse trekarbeiders naar Nederland. Veiligheidshalve vertrokken de hannekemaaiers in groepen. Rahden was één van de grotere vertrekplaatsen.
Dergelijke routes werden tussen de 16e en de 20e eeuw als jaarlijks terugkerende tocht van Duitsland naar Nederland gelopen door marskramers, turfstekers, blekers, steenbakkers of grasmaaiers, ook wel de Hollandgangers genoemd.
Zulke Duitse mannelijke maar ook wel vrouwelijke trek-handelaren (in textiel en klompen), werkten soms zelfstandig, maar soms ook wel voor de Tödden (Duitse kooplui). Deze zogenoemde lapkepoepen (kiepkerels of marskramers) gingen in eerste instantie - doeken en lakens verkopend - van deur tot deur.
Daarnaast richt deze wandelgids zich ook op de Duitsers die vroeger (circa 1650-1920) als grasmaaiers (hannekemaaiers) seizoensarbeid verrichtten voor bijvoorbeeld Friese (greid)boeren.
Deze wandelgids volgt zoveel mogelijk de oorspronkelijke route, die voor een groot deel uit zeer oude verbindingen bestaat, die ook nu nog gedeeltelijk in gebruik zijn als lokale verbindingswegen. Elementen als onverharde paden en wandelen door oude landschappen staan bij deze route centraal, waarbij je door soms uitgestrekte en rustige gebieden wandelt.
Aanvankelijk liepen deze trekarbeiders, maar later werd ook wel gereisd in trekschuiten op turfvaartroutes of over de Zuiderzee.
Traject 3 van Bramsche naar Purenkamp
Vandaag bewandelen Durkje en ik de derde van onze vijf trajecten van dit Hannekemaaierspad tussen Rahden en Fürstenau, namelijk van Bramsche naar Purenkamp, over een afstand van 17,3 kilometer.
Afgelopen dinsdag zijn we al afgereisd naar Bramsche, waar we een accommodatie voor zes overnachtingen hebben geboekt, ten behoeve van onze tiendaagse wandeltocht van het Duitse Rahden naar het Nederlandse Hardenberg.
Om het traject vandaag te lopen, vertrekken we vanmorgen om 7:55 uur met de auto vanuit het Duitse Bramsche, waar we vannacht hebben overnacht, om naar Purenkamp te rijden, waar we de auto parkeren in een woonwijk van Purenkamp, ten zuiden van Hesepe.
Bij vertrek vanmorgen is het 8 graden Celsius, met een heldere lucht. Het wordt en is vandaag een bijzonder zonnige dag.
De temperatuur loopt tijdens deze etappe op tot 17 graden Celsius. Het is vandaag heerlijk herfstwandelweer.
Hieronder staat een beschrijving van de wijze waarop we vandaag dit traject hebben gelopen.
Zuidoever en noordoever van het Mittellandkanal
Vanuit Purenkamp rijden we naar het museum Varusschlacht nabij Bramsche, waar we de auto parkeren op de parkeerplaats van het historisch museum. Hier begint onze etappe vanmorgen om 8:40 uur.
Nog vóór we het Mittellandkanal bereiken, gaan we linksaf de Brookstrasse op. De prille ochtendzon schijnt dan op de prachtige herfstkleuren van de bomen verderop.
De Brookstrasse nadert het Mittellandkanal. Bij de kanaalbrug van Barenaue lopen we een eindje van het kanaal af om het landgoed op te gaan, waarop we Schloss Neu Barenaue passeren.
Door het donkere bos van dit landgoed moeten we dan de weg zoeken naar het Mittellandkanal.
Onder de dichte kruinen van het bos zien we een mooi cluster van witte zwammen op dood hout.
We verlaten het landgoed en gaan dan over het brede pad langs het Mittellandkanal verder in westelijke richting. Af en toe vaart een binnenvaartschip ons voorbij of tegemoet.
Bij de kanaalbrug van Krumme Heide geeft onze routekaart aan dat we onder de brug door moeten gaan, en langs de kanaaloever voort zouden moeten gaan, maar de routebeschrijving geeft aan dat we bij het talud op moeten, dus dat doen we. Dan steken we de weg over en staan we aan het begin van Zur Blankenburg. Hier hangt tot onze verrassing een Jacobsschelp aan een paal, met daarop het opschrift El Camino 2013.
Nu lopen we een klein eindje op het pelgrimspad van Sint Jacob, richting Santiago de Compostela, zij het slechts enkele tientallen meters.
We gaan verder op Zur Blankenburg, waar verderop de toegang over een erf wordt verboden, maar dat stukje moeten we wel over om daarna weer op het publieke veldpad te komen, vanwaar we ter hoogte van een afwateringspunt weer op het pad langs het Mittellandkanal kunnen komen, dus volgens de routebeschrijving gaan we voort.
Bij een volgende kanaalbrug ontmoeten we twee gemeentewerkers, die bij de kanaalbrug het gras van het talud maaien.
Bij de kanaalbrug van Zur Tütenburg steken we het Mittellandkanal over.
Dan is het inmiddels zo zonnig en warm geworden dat de wandeljas uit kan, want een trui volstaat.
We blijven de route langs het Mittellandkanal volgen, maar nu over de noordoever. De derde kanaalbrug waar we onderdoor gaan, is de brug van de drukke autosnelweg A1.
Na de kanaalbrug van de Varusstrasse komt de stad Bramsche in zicht.
Bramsche
Direct bij het begin van de bebouwde kom van Bramsche verlaten we het kanaalpad, om door een woonwijk naar de Lutterdamm te lopen. Die lange hoofdweg Lutterdamm volgen we eerst tot aan de Sint-Johanneskerk, waarvan de kerkklok luidt. Het is nu elf uur.
De kerkdeur is open, dus we gaan deze kerk binnen.
Dan maken we een rondgang door de kerkzaal.
Naast de kerkzaal is een stiltecentrum.
Na dit kerkbezoek lopen we in een rechte lijn door naar het stadscentrum van Bramsche. Om in het centrum te komen, moeten we eerst de rivier de Hase oversteken.
Via de Brückenort komen we even later aan op Am Markt, bij de Sint-Maartenkerk.
Eerst gaan we de Sint-Maartenkerk binnen, om de pracht en praal van deze kerk te bezichtigen.
Achterin de kerk is een kapel.
En bij de ingang van de kerk zien we een hoog kerkraam met daarop de afbeelding van Sint Martinus.
Naast de kerk staat op het marktplein ook een informatiebord over de Hünenweg.
Dat is voor Duitsers het langeafstandswandelpad van het Duitse Osnabrück naar de Groninger provinciehoofdstad Groningen.
Van dit pad hebben wij de Nederlandse wandelroute van het 'Hondsrugpad' vanuit Groningen al gelopen naar het Duitse Meppen, dus het traject van Meppen naar Osnabrück is voor ons nog een te wandelen traject.
Hier in Bramsche houden we onze gecombineerde koffie-lunchpauze. We drinken koffie op een terras van Am Markt en lunchen in de Grosse Strasse.
Langs de Hase
In noordelijke richting lopen we Bramsche uit, om dan ten noorden van de stad de rivierdijk langs de rivier de Hase op te gaan.
Deze rivierdijk volgen we zo’n anderhalve kilometer langs de rivier. Op deze grasdijk zien we hier en daar paddenstoelen staan, verschillende soorten en in uiteenlopende maten.
Nadat we de rivier achter ons hebben gelaten, lopen we naar de Kolkort, om daarna op de Riester Weg de plaats Purenkamp binnen te wandelen.
Aan de overzijde van de Sögelner Strasse gaan we rond 13:15 uur de Elsternweg in, waar we vanmorgen onze auto hebben geparkeerd in deze woonwijk van Purenkamp.
Met deze auto rijden we terug naar het museum Varusschlacht, waar we de andere auto afhalen, alvorens we terugrijden naar onze overnachtingsaccommodatie in het buurtschap Kalkriese nabij Bramsche.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten