Hannekemaaierspad - Rondje 3 Wedderveer - Wessinghuizen & Rondje 4 - Wessinghuizen - Veele

Woensdag 2 oktober 2024

  

Bij de burcht van Wedde

Stichting Hannekemaaiers-pad

De Stichting Hannekemaaierspad is opgericht om cultuurhistorisch waardevolle wandelpaden te behouden. Om haar doel te bereiken, houdt deze stichting zich sinds 1999 bezig met het ontwikkelen van een wandelpadennetwerk van meerdaagse trektochten, die zijn gebaseerd op de historische reisroutes van de zogenoemde Hannekemaaiers, de trekkende seizoen-arbeiders die al vanaf circa 1600-1650 vanuit Duitsland in Nederland kwamen werken.

Deze stichting vindt het belangrijk dat de bovengenoemde cultuurhistorische paden blijven bestaan, want anders zouden die meestal onverharde paden in rap tempo dreigen te verdwijnen. De stichting beijvert zich er derhalve voor om deze oude wandelpaden op te sporen, teneinde die cultuurhistorische wandelpaden op te nemen in wandelroutegidsen. Zo neemt de bekendheid ervan toe, en worden deze oude paden weer en meer belopen. 

Hannekemaaierspaden tussen Duitsland en Noord-Nederland

De stichting Hannekemaaierspad wil meerdere routes van Hannekemaaierspaden uitwerken. Daarbij wordt aangesloten op een oorspronkelijk trekroute van Bourtange via Bakkeveen naar Lemmer, en daar omheen komen uitbreidingen door het noorden van Nederland, vice versa tussen Duitsland en Nederland.

Een deel van de voormalige hannekemaaiers (1600-1900) ging vanuit Duitsland richting westen eerst aan de slag als veenarbeider in Nederlandse turfwinningsprojecten, voordat men verder trok naar de meer seizoensgebonden maaigebieden op de weidegronden in Fryslân.

Na de Nederlandse landbouwcrisis rond 1880 kwam er ook een omgekeerde stroom van trekarbeiders op gang.

De routes van het Hannekemaaierspad zijn beschreven in enkele handzame wandelgidsen, die zijn voorzien van wandelkaarten met bijbehorende routebeschrijvingen. Verder zijn de gidsen voorzien van  achtergrondinformatie over met name de geschiedenis, cultuur en natuur.

Deze routes zijn overigens niet bewegwijzerd, en ze maken ook geen gebruik van het wandelknooppuntennetwerk.

Hannekemaaierspad Winschoten - Bourtange

Een kettingroute van 96 kilometer in 8 rondjes door Westerwolde

Eén van de wandelgidsen van het Hannekemaaierspad beschrijft de 96,4 kilometer lange trektocht van Winschoten naar Bourtange, beginnend op de oude Blijhamsterweg in Winschoten en eindigend in de vesting Bourtange. 

Deze wandelgids vormt de verbinding tussen de Hannekemaaierspaden van

• (1) Nieuweschans naar Leeuwarden (en daarmee ook van de wandelgids van het Hannekemaaierspad van Groningen naar Leeuwarden.) en van 
• (2) Neurhede via Bakkeveen naar Lemmer.

De hannekemaaiers konden langs deze route via Winschoten reizen tussen Groningen en de Nederlands-Duitse grensovergang van Bourtange.

Durkje en ik hebben gebruik gemaakt van de eerste druk van deze wandelgids, die is uitgegeven in het jaar 2016.

Deze wandelgids beschrijft de route van de oude verbinding tussen Winschoten en Bourtange, op de hoge zandrug, die circa vijf meter boven NAP ligt. Het boerenleven in de Groninger regio Westerwolde tussen de 17e en de 20e eeuw staat centraal in deze wandelgids.

Dergelijke routes werden tussen de 16e en de 20e eeuw als jaarlijks terugkerende tocht van Duitsland naar Nederland gelopen door marskramers, turfstekers, blekers, steenbakkers of grasmaaiers.

Zulke Duitse mannelijke maar ook wel vrouwelijke trek-handelaren (in textiel), werkten soms zelfstandig, maar soms ook wel voor de Tödden (Duitse kooplui). Deze zogenoemde lapkepoepen (kiepkerels of marskramers) gingen in eerste instantie - doeken en lakens verkopend - van deur tot deur. 

Daarnaast richt deze wandelgids zich ook op de Duitsers die vroeger (circa 1650-1920) als grasmaaiers (hannekemaaiers) seizoensarbeid verrichtten voor bijvoorbeeld Friese (greid)boeren.

Wandelopties van deze kettingroute door Westerwolde

Deze wandelgids bevat acht rondjes van ongeveer twaalf kilometer. Die acht rondjes zijn achtereenvolgens met elkaar verbonden door zogenoemde schakelpunten, waar je zonder onderbreking kunt overstappen van het ene rondje op het andere rondje. 

Daarmee zijn er verschillende manieren om alle routes te bewandelen, bijvoorbeeld:

• Zo zou je de route in één doorgaande lijn zuidwaarts kunnen lopen van schakelpunt 1 naar 7, en/of terug noordwaarts van schakelpunt 7 naar 1;
• Of je loopt alle routes door de Rondjes 1 tot en met 7 achtereenvolgens zuidwaarts te lopen, of andersom noordwaarts.
• Ook kun je tussen twee rondjes beginnen, om dan achtereenvolgens (op één of twee dagen) een rondje om de noord en een rondje om de zuid te lopen, of andersom.
• Durkje en ik kiezen ervoor om aan de noordzijde van een rondje te beginnen, en dan op die route de overstap te maken op het volgende rondje, waarna we na het afronden van dat tweede rondje, onze route op het eerste rondje hervatten en afronden. 

Rondjes 3 & 4 - Wedderveer - Wessinghuizen & Wessinghuizen - Veele

Vandaag bewandelen Durkje en ik het derde en het vierde rondje van dit Hannekemaaierspad door Westerwolde. Dat zijn:

• Rondje 3: Wedderveer - Wessinghuizen, over een afstand van 12,9 kilometer;
• Rondje 4: Wessinghuizen - Veele, over een afstand van 12,2 kilometer.

De totale afstand die we vandaag wandelen, is daarmee dus 25,1 kilometer.

We doen dat deze dag als volgt:

• Eerst lopen we van Rondje 3 (a) vanuit Wedderveer naar Wessinghuizen;
• Daarna lopen we het hele Rondje 4 Wessinghuizen > Veele > Wessinghuizen;
• Vervolgens lopen we de rest van Rondje 3 (b), vanuit Wessinghuizen via Wedde terug naar Wessinghuizen.

Wandeldag 2 (van 4) van Winschoten naar Bourtange

Om bovenstaande twee rondjes te lopen, vertrekken we vanmorgen om 7:30 uur met de auto vanuit Feinsum, om naar Wedderveer te rijden, waar we de auto parkeren op het parkeerterrein van Villapark Weddermeer. Hier begint onze etappe van deze twee rondjes om 9:05 uur.

Bij vertrek vanmorgen is het 10 graden Celsius, en het is bewolkt, en dat blijft het de hele dag, met in de middag slechts een enkele opklaring. 

De temperatuur loopt tijdens deze etappe op tot 15 graden Celsius. Het is vandaag grotendeels droog, met slechts twee maal heel licht enige motregen van geen betekenis. Later op de dag trekt de wind aan, met als gevolg dat het iets kouder aanvoelt, maar voor de rest is het goed weer om te wandelen.

Hieronder staat een beschrijving van de wijze waarop we vandaag Rondje 3 & 4 hebben gelopen.

Rondje 3 (a) vanuit Wedderveer naar Wessinghuizen

We verlaten het villapark Weddermeer en gaan de Wedderbergenweg op in zuidelijke richting. 

Deze weg verlaten we om langs de Weddermeerhoeve naar het Weddermeer te lopen.

Voorbij dat meertje gaan we door een hoger liggende houtwal verder in zuidelijke richting.

Dit pad gaat verderop over de es, op het Bospad, waarop we even later de bebouwde kom van Wedde binnenwandelen.

Door Wedde lopen we direct door naar de 13e eeuwse dorpskerk.

En dan hebben we geluk, want de kerkdeur staat open. Bij de ingang staan enkele paren schoenen, dus er zijn zeker mensen binnen. In de kerkzaal ontmoeten we enkele oudere inwoners van Wedde. Het zijn kerkvrijwilligers, die vandaag aan het werk zijn met tuinwerkzaamheden op het naast de kerk liggende kerkhof. Nu hebben ze een koffiepauze. Voor ons is dit een mooi moment om deze romanogotische kerk van binnen te bekijken. Eén van de aanwezige dames vertelt ons een en ander over deze protestantse gemeente, die bestaat uit vier voormalige kleinere kerkelijke gemeentes.

Van Wedde naar Wessinghuizen

In het centrum van Wedde komen we aan de Hoofdweg langs een cortex-stalen kunstwerk, waarop we onder andere een slak zien met op zijn rug enkele huisjes.

We volgen de Hoofdweg in de richting van de burcht, die dateert van 1530.

Bij de oude burcht van Wedde aangekomen, gaan we rechtsom de restanten van de oude burcht, waarin naast een Bed & Breakfast momenteel een kinderhotel is gehuisvest, bedoeld voor kinderen met extra zorg-behoefte.

Voorbij de Wedder burcht gaan we een veldpad op, dat ons naar de Ruiten Aa voert. Bij een stuw steken we de Ruiten Aa over.

Langs de Ruiten Aa en over veldpaden lopen we verder naar Wessinghuizen. 

Voorbij de kunsthal in Wessinghuizen staat een houten kunstwerk, dat de skyline van Wessinghuizen voorstelt. Onderdeel van dit kunstwerk zijn twee houten banken. Daarop nemen we plaats voor onze koffiepauze.

Rondje 4 Wessinghuizen - Veele

Na deze pauze gaan we vlak vóór de Engelkensbrug van Wessinghuizen het pad op langs de Ruiten Aa. Dat hoeft maar een klein eindje, want iets verderop buigt ons pad af van de Ruiten Aa, en gaan we over hoger liggende veldpaden door de natte landerijen.

We komen aan in de plaats Höfte.  

Voorbij Höfte gaan we een smal pad op, ter hoogte van een kudde koeien met kalveren in het weiland in de hoek van de doorgaande weg en ons bospad.

De route voert ons weer door de natte landerijen. Via een eenvoudig houten bruggetje steken we een slingerend beekje over, dat hier door de natte gronden meandert.

We kunnen vandaag heel goed zien dat de herfst is begonnen.

Langs onze paden zien we namelijk verschillende soorten paddenstoelen.

De hulst met haar mooie donkergroene bladeren draagt al de felrode bessen.

En de nog rode bramen aan de bramenstruiken zullen vast en zeker niet meer rijp worden in het herfstweer.

Door Ter Wupping en Veele

We arriveren in Ter Wupping. Bij één van de huizen aan de weg staat een verwaarloosde houten straatkast, waarin een ratjetoe aan allerlei voorwerpen, waar al heel lange tijd zo op het eerste gezicht door de eigenaar niet meer naar is omgekeken.

We doorkruisen Ter Wupping, en komen dan bij het Mussel Aa kanaal aan de zuidzijde van deze plaats.

Vanaf de brug over het kanaal volgen we de Kolonel Bloondeelweg langs het kanaal naar het dorp Veele. Aan de overzijde van het kanaal beginnen we morgen met onze derde etappe.

Maar vandaag blijven we aan de noordzijde van het kanaal, want in Veele draaien we af in noordelijke richting over de Wedderstraat.

Waar deze straat kruist met de doorgaande autoweg, gaan wij met de rug naar deze drukke weg in westelijke richting een karrenspoor op. Een boer is hier bezig om schrikdraad te spannen langs een weiland. 

We volgen een mooi smal pad met rechts een houtwal, en links van ons een hoog opgeschoten maïsakker.

Wessing-huizen

Even later lopen we in een rechte lijn over mooie veldpaden, en verderop over de Veelerweg, terug naar Wessinghuizen. Daar steken we nu via de Engelskensbrug de Ruiten Aa wel over.

Op dezelfde plek als vanmorgen – bij het houten kunstwerk van de skyline van Wessinghuizen – houden we onze lunchpauze.

Op het terrein achter dit kunstwerk is de grote tuin van de plaatselijke kunsthal.

In de tuin bij deze kunsthal staat een groot metalen kunstwerk.

Rondje 3 (b) van Wessinghuizen via Wedde naar Weddermeer

In Wessinghuizen stappen we weer terug op Rondje 3, maar nu volgt het tweede deel van 

Rondje 3.

Eerst lopen we over veldpaden en langs houtwallen om Wessinghuizen heen.

Nog eens weer doorkruisen we Wessinghuizen, wederom langs het houten skyline-kunstwerk en wederom over de Engelkensbrug over de Ruiten Aa.

Via het Jodenlaantje, de Wedderstraat, de Westerweg en de Meiënweg lopen we naar de Geselberg, waar enkele veldwerkers bezig zijn met het snoeien van een houtwal.

Hier op deze plek – die ook wel de Giezelba(a)rg wordt genoemd – staat een monument dat herinnert aan de slachtoffers van de martelingen waarbij vermeende heksen hier als straf werden verbrand aan het eind van de 16e eeuw. Enkele namen van die martelaren staan hier op een plaquette op de zwerfsteen van dit monument.

Langs de Westerwoldsche Aa terug naar Weddermeer

Langs het slingerende Veelerdiep lopen we na de oversteek bij de stuw naar het Karel Schenkpad, een mooi pad door een houtwal en verderop over de es, dat ons terug voert naar Wedde.

In Wedde zien we dat Café Fischer is geopend. Daar gaan we naar binnen om er een kop koffie te drinken. 

Na dit gezellige koffiemoment aan de cafébar lopen we naar de ingang van de burcht van Wedde, waar we in noordelijke richting afbuigen naar het voormalige gemeentehuis van Wedde. Dit betrekkelijk grote gemeentehuis staat momenteel leeg, waarschijnlijk als gevolg van de gemeentelijke herindeling (van Vlagtwedde naar Westerwolde). 

Achter dit gemeentehuis gaan we het oeverpad op langs de Wester-woldsche Aa.

Vlakbij het Villapark Weddermeer passeren we een molen, die aan de overzijde van de Westerwoldsche Aa in Wedderveer staat.

Over het terrein van het villapark lopen we terug naar onze daar geparkeerde auto.

Onderweg halen we voor de komende twee wandeldagen de laatste boodschappen in de supermarkt van Blijham, en dan rijden we door naar de vakantiewoning Fewo Happy Heede in het Duitse Heede, die we voor de komende twee overnachtingen hebben geboekt.

Dit tweekamerappartement heeft een woon-/slaapkamer en een eet-keuken, waarin we onze warme maaltijd kunnen koken en eten.