De Soefi

Maandag 11 januari 2010

“Naast het artikel was een foto van de professor te zien, gekleed in een gewaad dat bij soefirites wordt gebruikt. Speciaal voor Ad Valvas had hij het in zijn kamer aangetrokken. Hij stond erbij alsof hij met lichte tegenzin akkoord was gegaan met de foto. Tamara keek er een halve minuut naar en concludeerde dat ze verkocht was. Het was de laatste zin die haar deed besluiten zich in te schrijven voor zijn college. Het geloof als gebed zonder end. Ze wilde zien hoe zijn ogen bij de taal pasten.”

Bovenstaande is een citaat uit het boek “De soefi” van Abdelkader Benali. Het soefisme staat centraal in deze novelle, die zich afspeelt aan de Vrije Universiteit (VU) in Amsterdam. Het boek is niet in de reguliere boekhandel verkrijgbaar. Medewerkers en relaties van de VU kregen dit boek als speciaal kerstgeschenk van deze eerste “Schrijver Op Locatie” aan de Faculteit der Letterkunde van de VU. Als voorzitter van het Regiocomité Fryslân van de Vereniging VU-Windesheim (VVW) kreeg ik vlak voor Kerst 2007 ook een exemplaar van deze bijzondere uitgave toegezonden. Omdat Benali het belangrijk vond dat ook VU-studenten zijn boek konden krijgen, drukte de VU-uitgeverij nog vijfhonderd extra exemplaren, die per medio december 2007 verkrijgbaar waren in de VU-boekhandel.

“De Soefi” gaat over een Irakese vluchteling die aan de VU wordt aangesteld als Bijzonder Hoogleraar Soefisme. Maar verderop in het verhaal wordt het de lezer duidelijk dat deze man niet is wie hij zegt te zijn. Eén van zijn studentes ontdekt dat hij Nederland is binnengekomen met een vals paspoort. Het verhaal bevat veel verwijzingen naar de actualiteit, zoals bijvoorbeeld: integratie, het islamdebat en de oorlog in Irak.

Je zou het boek ook een relithriller kunnen noemen. De muzikaliteit, de rituelen en het niet-dogmatische van de godsdienstbeoefening, dat is wat Benali zo aanspreekt in het soefisme. Benali maakte nooit zo de indruk veel met religie bezig te zijn, maar het is wel zo dat zijn verblijf aan de VU - als wetenschapsinstelling met veel ruimte voor religie - het hem mogelijk maakte om tijdens zijn schrijven op locatie de Irakese vluchteling-hoofdpersoon in zijn novelle te creëren. Daartoe sprak Benali met VU-studenten, woonde in de VU islamdebatten bij en ontmoette in de VU de Syrische filosoof Sadik al-Azm. Abdelkader Benali fungeerde in de VU als schrijver op locatie in de periode van 1 februari 2007 tot 1 februari 2009.